Gleym mér ei

Lagið sem átti ekki að gleymast.

Innihald dægurlaga texta hafa oft verið hitamál, uppspretta deilna og hneykslunar.

Lagið Gleym-mér-ei var einmitt slíkt lag. Pabbi samdi það meðan hann var í Vestmannaeyjum á árunum 1940-45 við texta æskuvinar síns og sveitunga, Kristjáns frá Djúpalæk. Textinn hafði komið út í ljóðabókinni: „Á nyrztu ströndnum" árið 1943.

Lagið var frumflutt á dansleik í bænum, líklega í Alþýðuhúsinu eitt föstudags- eða laugardagskvöldið og hefur væntanlega fengið að hljóma nokkrum sinnum um kvöldið.

Sagan segir að áður en kvöldið var úti hafi birst embættismaður bæjarins í þeim erindagjörðum að banna flutning á laginu vegna þess að textinn þótti ósæmilegur. Ekki vegna þess að hann væri ádeila eða innihéldi klúryrði, heldur var ástæðan að orðið Drottinn kom fyrir í textanum. Já, tíðarandinn var annar, og þá þótti alls ekki við hæfi að minnast á þá himnafeðga í dægurlagatextum. Slíkur lofsöngur átti að hljóma í kirkjum.

Það fauk nú ekki oft í hann pabba minn. Hann var af öllum talinn rólyndismaður, og hafði þolinmæði út fyrir endimörk alheimsins. Mannkostir sem hafa ekki erfst til örverpisins.

En þarna um kvöldið, í Vestmannaeyjum, var ungur lagasmiður að byrja ferilinn en þá var flæðið stöðvað. Honum sárnaði, það er nokkuð víst, kannski hefur hann jafnvel reiðst, því að lagið heyrðist ekki oftar í Vestmanneyjum og í raun ekki næstu 40 árin. Pabbi afgreiddi málið þannig að nóturnar að laginu voru læstar ofan í kistu og það missti máttinn.

En viti menn. Svo líða 40 ár, árið er 1985. Þá hringir síminn í Álftröðinni eitt kvöldið. Á hinum enda línunnar er Árni Tryggvason leikari og spyr hvort hann megi koma í heimsókn. Hann segir frá þessu atviki í æviminningum sínum, Lífróður, á bls. 142. Árni var þá að undirbúa söngskemmtun í Austurbæjarbíói í tilefni af 30 ára leikaraafmælinu sínu. Hann óskaði eftir að fá staðfestingu á því að lag sem hann lærði þegar hann var léttadrengur í Kaupfélaginu á Borgarfirði eystra, væri ekki örugglega eftir pabba og hvort hann kynni það rétt.

Örverpinu fannst mikið til koma að fá svona frægan mann í heimsókn og pabba þótti jafnvel ennþá meira til koma að Árni kunni lagið, kórrétt eftir öll þessi ár og fékk auðveldlega leyfi til að flytja það á skemmtuninni.

Málið var að Árni hafði lært lagið eftir eyranu af Arngrími Magnússyni sem kom ofan af Eiðum þar sem hann var við nám. Hann hafði lært lag og texta af manni uppi á Héraði og hafði hrifist af kvæðinu og laglínu þessu. Sá maður hafði líklega verið staddur á dansleik í Vestmannaeyjum og tekist að læra lagið fyrir bannfæringu. Árni segir frá þessu í endurminningarbók sinni, Lífróður (bls. 142). Hann hafði ekki getað gleymt laginu og trúði pabba fyrir því að þetta lag væri honum mjög kært.

Já, bæjarfógetum, bæjarstjórum og lögreglustjórum tókst ekki að stífa flugfjaðrirnar af þessu lagi og það lifir enn og ber nafn með rentu, Gleym-mér-ei. Vertíðarmenn virðast hafa lært bæði lag og texta samstundis og það varðveittist, kannski einmitt vegna bannfæringar bæjarstjórans í Eyjum.

Á þeim árum sem liðin eru frá því að lagið var flutt hafa þolmörk í textagerð breyst töluvert en svona var staðan í Vestmannaeyjum á þessum árum.

Takk Árni Tryggvason fyrir að hafa svona gott minni og vera svona lagviss. Lagið var flutt við útför Árna Tryggvasonar.

Það úti grær á víðavangi.

Veikur leggur krónu ber.

Vekur mann af vanans gangi.

Viðkvæmni um hugann fer.

Dýrðlegt tákn um drottins mildi,

draumlynd sál við grýttan svörð.

Himinblámans blæju reifað,

við brjóst þitt fóstrað, móðir jörð.

Eins og barn að blíðri móður

blöð það réttir sólu mót.

Hljómar dagsins ástaróður.

Orku teygar blómsins rót.

Í ástarvímu’, ef frítt það færir

fljóð að barmi unnustans,

það dregur sig með duldu afli

deyjandi að brjósti hans.

Þegar undir sólin sígur,

sveipast jörð í rökkurfeld.

Tárdögg blómsins titrar, hnígur,

tregar dagsins horfna eld.

Mót himni lyftir blöðum bláum,

bærist hægt í kvöldsins þey.

Angurvært af hrelldu hjarta

hvíslar: Drottinn, gleym-mér-ei.

Kristján frá Djúpalæk úr ljóðabókinn

Frá nyrztu ströndum, 1943

Hér er hægt að hlusta á lagið á SPOTIFY.

Ef þú hefur áhuga á að eignast geisladiskinn Hittumst heil þar sem lagið er að finna, getur þú sent tölvupóst í agusta.sigrun@outlook.com eða hringt í síma 899 4428.